Ayıptan sorumluluk olması için şu şartlar aranmaktadır:

• ilk olarak yüklenicinin sözleşme konusu eseri tamamlayarak iş sahibine teslim etmiş olması gerekmektedir.
• Teslim konusu eser ayıplı olmalıdır. Ayıp, sözleşme üzere anlaşılan niteliklerin bulunmaması şeklinde kendini gösterebilecektir.
• Eserdeki ayıbın gizli olması lazımdır. Usulüne göre gözden geçirme sırasında fark edilemeyecek ayıplar halinde yüklenicinin sorumluluğu devam eder. Teslim konusu eserdeki ayıbın “tam önemli ayıp” olmasına gerek yoktur, meğer ki bunların ileri sürülmesi hakkın kötüye kullanılmasına yol açılmasın.
• Lüzumlu niteliklerin eksikliği de ayıptan sorumluluğa yol açmaktadır. Sözleşme üzerinde anlaşılan bir niteliğin eksikliği, eser buna rağmen teknik bakımdan tam olsa bile daima eserin ayıplı olmasına yol açar. TBK477/f son uyarınca “eserdeki ayıp sonradan ortaya çıkarsa iş sahibi, gecikmeksizin durumu yükleniciye bildirmek zorundadır, bildirmezse eseri kabul etmiş sayılır.” denmektedir.

Bildirim hukuki anlamda bir külfettir. Zira bu külfeti yerine getirmemesi halinde iş sahibinin eseri o haliyle kabul ettiği farazisinin gerçekleşmesine yol açacaktır. İş sahibi ayıba ilişkin bildirimini yaptığı tarihle birlikte ispat etmelidir. Hakim bunu re’sen araştırmamalıdır.

Yüklenicinin ayıptan sorumluluğunu engelleyen durumlar

TBK476 uyarınca

“eserin ayıplı olması yüklenicinin açıkça yaptığı ihtara karşı iş sahibinin talimatlarını yerine getirmesi dolayısıyla veya herhangi bir şekilde iş sahibine yüklenecek olursa, iş sahibi ayıptan doğan haklarını kullanamaz.”

TBK477 uyarınca

“eserin açıkça veya örtülü olarak kabulünden sonra yüklenici her türlü sorumluluktan kurtulur.”

diyerek açık ayıplardan sorumluluğu teslim ile bertaraf edilmiştir. Ancak gizli ayıplar sonradan ortaya çıktığından yüklenici iş sahibinin kabulüne rağmen bunlardan sorumlu olmaya devam edecektir. Ayıba ilişkin zamanaşımı süreleri; taşınırlarda 2 yıl, taşınmazlarda 5 yıl, yüklenicinin ağır kusuru varsa 20 yıldır. Zamanaşımı işin bitim tarihinden itibaren başlar.

İş sahibinin yükleniciye karşı sahip olduğu seçimlik hakları

• TBK475’e göre “eser iş sahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı yada sözleşme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa iş sahibi sözleşmeden dönebilir.” denmiştir. Sözleşme geçmişe etkili olarak ortadan kalkar. Yüklenici ücretini almış ise bunu faiziyle iade eder, iş sahibi ise eseri ve elde ettiği yararları iade eder. Ayrıca iş sahibinin eser için yaptığı bakım, tamir ve sigorta gibi giderleri de isteyebilir. Ancak eser TBK475/f son uyarınca iş sahibinin taşınmazı üzerinde ise ve sökülüp kaldırılması aşırı zarar verecekse iş sahibi sözleşmeden dönemez.
• Eserde bulunan ayıp sözleşmeden dönmeyi haklı gösterecek bir ağırlık taşımıyorsa, iş sahibi eseri alıkoyup bedelden ayıp oranında indirim isteme yoluna gidebilir. Ancak bedelden indirim tutarının eserin satış bedeline eşit olduğu durumlarda bu yola başvurulamaz sözleşmeden dönme zorunluluğu vardır.
• Aşırı bir masraf gerektirmediği taktirde, bütün masrafları yükleniciye ait olmak üzere eserin ücretsiz onarılmasını isteyebilir. Yüklenicinin böyle bir borca girmesi için ayıbın objektif olarak giderilmesi mümkün olmalıdır
• Ayıp sonucu ortaya çıkan zararın tazminini isteyebilir. Bu sorumluluk kusura dayalıdır. Yüklenici kusursuz olduğunu ispatlayarak sorumluluktan kurtulabilir.