Kefaletin Çeşitleri
Kefaletin Çeşitleri
- Adi Kefalet
- Müteselsil Kefalet
- Toplu Kefalet
- Kefile Kefalet
- Rücua Kefalet
- Zarara Kefalet
Adi kefalet
Kefaletin asıl şeklidir. Kefaletin müteselsil olup olmadığı açıkça anlaşılmıyorsa adi kefalet kabul edilmelidir. TBK585’e göre “adi kefalette alacaklı, borçluya başvurmadıkça kefili takip edemez. Şu haller dışında; borçlunun kesin aciz belgesi alması, borçlunun Türkiye’de takibinin yapılamaması, borçlunun iflasına karar verilmesi, borçluya konkordato mehili verilmesi.”
Takibin semeresiz kalması alacaklının kusurundan doğmuşsa alacaklı kefile başvuramaz. Kefile karşı olan haklarını kaybeder. adi kefil rehinin paraya çevrilmesini isteyebilir kalan miktar kefilin borcu kapsamında olur. Ancak borçlunun iflasına veya kendisine konkordato mehili verilmesine karar verilmişse rehini paraya çevirmesini isteyemez.
Müteselsil Kefalet
TBK586’ya göre “kefil müteselsil kefaleti kabul etmişse, alacaklı borçluyu takip etmeden veya taşınmaz rehinin paraya çevirmeden kefili takip edebilir. Ancak bunun için borçlunun ifada gecikmesi ve ihtarın sonuçsuz kalması veya açıkça ödeme güçsüzlüğü içinde bulunması gerekmektedir.” esas borçlunun iflas etmesi, konkordato talebinde bulunması, asıl borçlu hakkında borç ödemeden aciz belgesi de ödeme güçsüzlüğünü açıkça gösterir. buna karşılık müteselsil kefil teslime bağlı taşınır rehini veya alacak rehini bakımından önce rehinin paraya çevrilmesi def’ine sahiptir.
Teslime bağlı taşınır rehininin kapsamında kıymetli evraka bağlanmış haklarında rehini girer. Bu tür kıymetli evraklar teslime bağlı taşınır rehini ile paralellik kurulması gerekir. Aynı zamanda müteselsil kefil alacaklının üzerinde hapis hakkına sahip olduğu taşınırların da kendisine başvurulmadan paraya çevrilmesini isteyebilir. Burada da teslime bağlı taşınır rehiniyle paralellik kurulması yerinde olur. aksi kararlaştırılmadıkça ticari borçların kefaleti halinde müteselsil kefil esas alınır.
Toplu Kefalet
Birden fazla kimsenin birbirinden habersiz olarak aynı borca kefil olmaları durumunda bağımsız toplu kefalet söz konusudur. TBK587’ye göre “birbirinden bağımsız olarak aynı borç için kefil olanlardan her biri, kefalet borcunun tamamından sorumlu olur. Ancak borcu ödeyen kefil aksine anlaşma olmadıkça diğerlerine toplam kefalet miktarından payı oranında rücu hakkına sahip olur.
kısmi kefalette, birden fazla kefilden her biri diğer kefillerden bağımsız olarak ve diğer kefillerden sorumlu olmaksızın bir borcun bir kısmı için kefil olmaktadır. Bu kefiller arasında hiç bir hukuki ilişki yoktur.
birlikte kefalet, birden fazla kefilin, aynı borca müştereken kefil olmaları halinde olur. Bu durum TBK587’de düzenlenmiştir. Burada birden fazla kimsenin aynı borca her biri diğerinin veya diğerlerinin kefil olduğunu veya olacağını göz önünde tutarak kefil olmaları söz konusudur
bunun dışında birden fazla kefilin kefalet sözleşmelerinin aynı nitelikte ve aynı kapsamda olması şart değildir.
Adi birlikte kefalet; birden çok kişi aynı borca birlikte kefil oldukları taktirde her biri kendi payı için adi kefil gibi, diğerlerinin payı için kefile kefil gibi sorumlu olur.
Müteselsil birlikte kefalet, kefillerin sadece kendi aralarında müteselsilen tekeffülde(sorumluluğu üzerine alma) bulunmaları şeklinde olabileceği gibi onların kendi aralarında hem de borçlu ile birlikte müteselsilen taahhüt altına girmeleri şeklinde de olabilir.
Kefile Kefalet
TBK588’e göre “alacaklıya, kefilin borcu için güvence veren kefil, kefil ile birlikte adi kefil gibi sorumlu olur.” Kefile kefalet sözleşmesi, alacaklı ile kefile kefil arasında yapılır. Bu sözleşmede kefile kefilin müteselsilen sorumlu olacağı kararlaştırılabilir ancak bu durumda önce ödeyen asıl kefilin kefile kefile rücu hakkı yoktur.
Rücua Kefalet
TBK588/f.2 uyarınca “rücua kefil, kefilin borçludan rücu alacağı için güvence veren kefildir.” Rücua kefalet sözleşmesi, ilk kefil ile rücua kefil arasında yapılmaktadır. Bu sözleşmeyi rücua kefil ilk kefile karşı onun asıl alacaklıya ödemede bulunduktan sonra asıl borçluya karşı ileri süreceği rücu alacağını tekeffül eder.
Zarara Kefalet
TBK585/f. son “sadece açığın(zararın) kapatılması için kefil olunmuşsa, borçlu aleyhinde yapılan takibin kesin aciz belgesi alınmasıyla sonuçlanması veya borçlu aleyhinde Türkiye’de takibatın imkansız hale gelmesi yada konkordatonun kesinleşmesi durumlarında doğrudan doğruya kefile başvurulur. Sözleşmede bu durumlarda alacaklının, önce asıl borçluya başvurmak zorunda olduğu kararlaştırılabilir.” kefil yalnızca zararın yani alacaklının asıl borçludan elde edemediği tutarın kapatılmasını isteyebilir
Kefalet sözleşmesi hakkında daha detaylı bilgi için Kefalet Sözleşmesi yazımıza göz atabilirsiniz.