Medeni Kanunun 689-692 maddeleri paylı mülkiyet birliğine ait olan paylı malın yönetimi konusundaki kararların nasıl alınacağını ve fiilen yönetimin nasıl gerçekleştirileceğini düzenlemiştir.

Fakat paydaşlar yasal oy birliği ile yönetim tarzını belirleyebilirler. Paydaşların yönetim tarzı hakkında aldığı kararlar sadece paydaşları ve külli haleflerini değil, aynı zamanda paylı malda sonradan paydaş olan veya pay üzerinde ayni hak kazanan kimseleri de bağlamaktadır. Paylı mal taşınır mal ise bu kural mutlak olarak geçerlidir. Buna karşılık paylı mal bir taşınmaz ise kararların sonradan paydaş olan veya pay üzerinde ayni hak kazanan kimseleri de bağlaması için tapu kütüğüne şerh verilmesi gerekir.

ÖRNEK: Paydaşlar bir taşınmazın kiraya verilmesi için oy birliği gerekir diye anlaşma yapmıştır. Bu anlaşma paydaşları ve külli haleflerini bağlar. Külli halefler anlaşmayı bilmediklerini öne süremez. Ancak eğer paydaşlardan birinin payını Ayşe satın alırsa durum değişir. Ayşe cüzi halef olur dolayısıyla yönetim anlaşmasının tapuya şerh edilmediğini bu yüzden bu anlaşmanın onu bağlamayacağını ileri sürerek yasal düzene geri dönülmesi gerektiğini söyleyebilir.

—Yönetim anlaşmasıyla yasal düzenlemeden ayrılınabilinir. Ancak MK 689 bu duruma iki istisna getirmiştir.

1.istisna: Her bir paydaşın eşyanın kullanılabilirliğini ve değerinin korunmasını sağlayacak zorunlu yönetim işlerini yapmak gerektiğinde mahkemeye başvurmak hakkını elinden alan sınırlayıcı anlaşmalar yapılamaz.

ÖRNEK: Paylı mülkiyete konu mal 3.şahıs tarafından gasp edilmiştir. Zilyetliği koruyan imkanlardan bir paydaş dahi yararlanabilir. Misal zilyetliği iade davasını bir paydaş dahi açabilir. Yönetim anlaşmasıyla bu davaların oy birliği, oy çokluğu veya en az iki paydaşla birlikte açılabilir şeklinde belirlenemez.

2.istisna: Acil durumlardan önlem alınması gerekiyorsa bir paydaş dahi önlem alabilir.

ÖRNEK: Fırtına olmuş ve binanın çatı uçmuştur. Paylı mülkiyete tabi nesneler ise açıkta kalmıştır. Hava durumunda da ertesi gün fırtınanın daha çok artacağı söylenmiştir. Dolayısıyla nesnelerin bir an önce korunması için bir depo tutulması veya çatının geçici bile olsa zararı azaltacak şekilde yapılması gerekir. Ortada bir zarar tehlikesi olduğu ve durum acil olduğu için bir paydaş bu önlemleri tek başına alabilir.

ÖRNEK: Paydaşlar arasında önlem alınacak bir durum ortaya çıktığında sadece A firmasından malzeme alınabilir şeklinde bir hüküm konulması geçersizdir.

ÖRNEK: 2000 liranın üzerinde bir zarar olduğu takdirde durum acil olsa bile bir paydaş diğer paydaşların oyunu almaksızın tedbir alamaz hükmü geçersizdir.

Yönetim hususunda aksine bir sözleşme yoksa paydaşların paylı malı alacakları kararlarla yönetecekleri MK m. 690-692 arasında düzenlenmiştir. Aşağıda bu hükümleri açıklayacağız.

Olağan Yönetim İşleri

—Çoğunluk aksine karar vermedikçe her bir paydaş olağan yönetim işlerini yapabilir. Bunlar genellikle basit işlerdir.

ÖRNEK: Günlük temizlik, otomobilin yıkanması, otomobilin suyunun tamamlanması…

ÖRNEK: Tarımsal işler de olağan işlerdir. Tarımsal işler—> ilaçlamak, gübrelemek, çapalamak… —Bugün hakim olan görüşe göre, acele yerine getirilmesi gereken koruma önlemleri de olağan yönetim işlemleri içinde sayılmaktadır. —Olağan yönetim işi bir hukuki işlemin yapılmasını gerektiriyorsa, hukuki işlemi yapan paydaşın diğer paydaşları temsile yetkisi olduğu kabul edilmelidir.

ÖRNEK: Zaman aşımıyla kazanımı engellemek için dava açmak gerekir. 3 gün daha dava açılmazsa 10 yıllık zaman aşımı dolacaktır. A ise diğer paydaşları bulamadığı için kendisi tek başına tapu sicilinin düzeltilmesi davasını bütün paydaşlar adına açabilir. Çünkü durum acildir. Eğer zaman aşımının dolmasına

2 yıl olsaydı ve bir paydaş diğer tüm paydaşlar adına dava açmış olsaydı hakim sen onlar adına dava açamazsın sen sadece payına ilişkin dava açabilirsin derdi.

Önemli Yönetim İşleri

—Pay ve paydaş çoğunluğunu gerektiren yönetim işleridir. —Kanun, önemli yönetim işlerinin yapılması hususunda çift çoğunlukla karar alınmasını aramaktadır: Paydaşların çoğunluğu ve bu çoğunluğun sahip olduğu pay toplamının, bütün payların yarısından fazla olması gerekmektedir.

ÖRNEK: A 3/8, B 2/8, C 1/8, D 1/8, E 1/8 oranında pay sahibi ise, A+B, pay çoğunluğunu sağlarsa da paydaş çoğunluğu yoktur. C+D+E paydaş çoğunluğunu sağlarsa da pay çoğunluğu yoktur. Ancak A+C+D hem pay hem paydaş çoğunluğunu sağlar.

—Paylı malın sadece iki paydaşa ait olduğu durumlarda pay ve paydaş çoğunluğunun nasıl sağlanacağı sorunu ortaya çıkmaktadır. Burada iki türlü görüş vardır.

1. görüş: Pay ve paydaş çoğunluğu hesabı minimum üç kişinin olduğu durumlarda uygulanan kuraldır. İki kişi olduğunda bu kural uygulanmaz. 2.görüş: Pay ve paydaş çoğunluğu noktasında paydaş çoğunluğu sağlanamadığı için ya taraflar ne yapacaklarını anlaşma ile belirlemelidir ya da taraflar hakime başvurmalıdır. -hakim görüş-

Önemli Yönetim İşlerine Örnekler

• İşletme usulünün değiştirilmesi yani paylı maldan şimdiye kadar olan yararlanma tarzının değiştirilmesi.
• Tarım türünün değiştirilmesi
  • Hububat yerine şeker pancarı ekmek önemli iştir. Hububat küçük tanecikleri olan besin demektir(buğday, arpa, tahıl vb)
  • Meyve yerine tahıl ekmek önemlidir çünkü meyve ağaçlarının sökülüp onun yerine yeni bir besin dikilmesi gerekir.
• Basit olmayan onarımlar
  • Çatıdaki 4 tane kiremidin değiştirilmesi olağan yönetim işidir ama kiremitlerin blok halinde değiştirilmesi önemli iştir.
  • Binanın giriş kapısının değiştirilmesi(10.000 liradan aşağı apartman kapısı yoktur.)
• Doğal gazdan kömüre veya kömürden doğal gaza geçmek.
• İneğin sağılması olağan işken, ineğin sağılmasından vazgeçmek önemli iştir.
• Paylı malın tamamı veya bir kısmı hakkında adi kira veya ürün kirasına ilişkin sözleşme yapılması.

Olağanüstü Yönetim İşleri ve Tasarruflar

—Paylı malın olağanüstü yönetim işleri ve tasarruflar oy birliği ile yapılır.

Olağanüstü Yönetim İşleri ve Tasarruflara Örnekler

1. Malın özgülendiği amacın değiştirilmesi
   1. Tarlanın inşaata açılması
   2. Otomobilin yük taşımacılığına tahsisi de olağanüstü yönetim işidir. Çünkü otomobil normalde kişileri taşır ama otomobil yük taşımacılığına tahsis edildiğinde özgülenen amaç değişir
   3. Konutun iş yerine dönüştürülmesi
   4. Sağım ineğinin kesimlik ineğe dönüştürülmesi
2. Mal üzerindeki tasarruf işlemleri
   1. Malın mülkiyetinin devri
   2. Malın üzerinde sınırlı ayni hak kurulması
3. Paylı malın tamamı üzerinde bir paydaşın ayni hak kurma yetkisi veya maddi kullanımı gerektirecek sözleşme yapması
   1. Paydaş paylı malın tamamını sermaye olarak koyması
   2. Ailesine aile konutu olarak tahsis etmesi
   3. Malın tamamının kullanımını gerektirecek cinsten paydaşlar adına bir kira sözleşmesi yapmak
4. Yönetim ve yararlanma anlaşması olmaksızın malın bir kısmını kiraya vermek olağanüstü yönetim işidir.
5. Kira sözleşmesinin feshi
6. Kira sözleşmesinin tapuya şerh edilmesi