Dövizle Sözleşme Yapma Yasağı Nedir ve Kapsamı
Dövizle sözleşme yapma yasağı, Türkiye’de ikamet eden kişiler için 13 Eylül 2018 tarihinde yürürlüğe giren bir düzenlemeyle getirilen önemli bir kısıtlamadır. Bu yasak, Bakanlık tarafından belirlenen istisnai durumlar dışında, gayrimenkul kiralama ve döviz endeksli kira sözleşmeleri gibi sözleşme türlerinin döviz cinsinden belirlenmesini yasaklamaktadır. Dolayısıyla, Türkiye’de yerleşik kişiler, kendi aralarında yapacakları sözleşmelerde sözleşme bedelini Türk Lirası olarak belirlemek zorundadır. Sözleşme özgürlüğü ilkesi gereği, taraflar sözleşmelerinin içeriğini belirleyebilse de, bu özel düzenleme belirli sınırlamalar getirmektedir. Yazımızda, dövizle sözleşme yapma yasağının kapsamı, etkileri ve istisnaları hakkında detaylı bilgiler sunulacaktır.
Dövizle sözleşme yapma yasağı, Türkiye’deki finansal istikrarı korumak amacıyla getirilen bir düzenlemedir. Bu kısıtlama, özellikle döviz endeksli kira sözleşmeleri ve gayrimenkul kiralama işlemlerinde geçerlidir. Türkiye’de yerleşik kişilerin, döviz cinsinden sözleşme yapmalarına izin verilmemesi, sözleşme özgürlüğü ilkesinin bazı durumlarda sınırlandığını göstermektedir. Bu bağlamda, dövizle veya dövize endeksli olarak yapılan sözleşmelerin hukuki geçerliliği ve nasıl yeniden düzenleneceği büyük bir önem taşımaktadır. Yazımızda, bu yasakla ilişkili tüm detayları ele alarak, okuyuculara kapsamlı bir rehber sunmayı amaçlıyoruz.
Dövizle Sözleşme Yapma Yasağı ve Kapsamı
13 Eylül 2018 tarihinde yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararı ile Türkiye’de ikamet eden kişilere dövizle sözleşme yapma yasağı getirilmiştir. Bu yasak, menkul ve gayrimenkul kiralama gibi tüm sözleşmeleri kapsamaktadır. Dolayısıyla, Türkiye’de yerleşik kişiler arasında yapılan sözleşmelerin bedelleri Türk Lirası cinsinden belirlenmek zorundadır. Bu durum, sözleşme özgürlüğü ilkesine bir kısıtlama getirmekte ve piyasa dinamiklerine bağlı olarak bazı zorluklar doğurabilmektedir.
Yasağın kapsamı oldukça geniştir; mülk satın alımından hizmet sözleşmelerine kadar birçok alanda geçerlidir. Ancak, Türkiye’de yerleşik olmayan kişiler için dövizle sözleşme yapma özgürlüğü devam etmektedir. Bu durum, yurt dışındaki yatırımcılar için Türkiye’deki gayrimenkul piyasasında önemli bir fırsat sunmaktadır. Yani, Türkiye’de ikamet etmeyen kişiler, döviz cinsinden sözleşmeler yaparak, döviz endeksli kira sözleşmeleri de dahil olmak üzere çeşitli ticari işlemler gerçekleştirebilmektedir.
Dövizle Sözleşme Yapma Yasağının İstisnaları
Dövizle sözleşme yapma yasağı, bazı istisnaları da beraberinde getirmektedir. Bakanlık tarafından belirlenen özel durumlar, bu yasak kapsamına girmeyen sözleşmeler arasında yer alır. Örneğin, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kişilerle yapılan iş sözleşmeleri ve yurt dışında bulunan gayrimenkul satış ve kiralama işlemleri, dövizle yapılabilir. Bu, yabancı yatırımcıların Türkiye’deki gayrimenkul piyasasında daha aktif olabilmesine olanak tanımaktadır.
Ayrıca, Türkiye’de yerleşik olmayan kişilerin gayrimenkul kiralama işlemleri, döviz cinsinden veya döviz endeksli olarak yapılabilir. Bu durum, özellikle yabancı yatırımcıların Türkiye’de gayrimenkul ediniminde önemli bir avantaj sağlamaktadır. Ancak, bu istisnaların uygulanabilmesi için sözleşmenin taraflarından en az birinin Türkiye’de yerleşik olmaması gerektiği unutulmamalıdır.
Dövizle Sözleşme Yapma Yasağının Kira Sözleşmesine Etkisi
Kira sözleşmeleri bakımından dövizle sözleşme yapma yasağı, Türkiye’de yerleşik kişilerin aralarındaki kira sözleşmelerinin döviz cinsinden belirlenmesini engellemektedir. Bu durum, özellikle kiracı ve kiraya veren arasındaki ilişkilerde önemli değişikliklere neden olmaktadır. Kiralama sürecinde, kira bedellerinin Türk Lirası cinsinden belirlenmesi gerekmektedir; bu da hem kiracı hem de kiraya veren için yeni bir uyum süreci anlamına gelmektedir.
Dövizle kira sözleşmesi yapma yasağı, gayrimenkul piyasasında büyük bir değişime yol açmıştır. Kiracılar, Türk Lirası üzerinden ödeme yapmaya zorlanırken, kiraya verenler de döviz cinsinden belirlenmiş eski kira sözleşmelerini yeniden gözden geçirmek zorunda kalmıştır. Bu durum, kiracıların ve kiraya verenlerin mali planlamalarını etkileyebilir. Bu nedenle, mevcut kira sözleşmelerinin yeniden düzenlenmesi ve yasalara uygun hale getirilmesi büyük önem taşımaktadır.
Sözleşme Bedellerinin Yeniden Belirlenmesi
Cumhurbaşkanlığı kararı gereğince, yasak kapsamına giren dövizle veya dövize endeksli olarak yapılmış sözleşmelerin bedelleri, 30 gün içinde Türk Lirası olarak yeniden belirlenmelidir. Bu durum, özellikle dövizle kira sözleşmelerine tabi olan taraflar için büyük bir değişiklik anlamına gelmektedir. Yasal düzenlemeye uyum sağlamak amacıyla, kiraya verenlerin ve kiracıların kira bedellerini Türk Lirası cinsinden belirlemeleri zorunludur.
Sözleşme bedellerinin yeniden belirlenmesi, yalnızca yeni sözleşmeler için geçerli değildir; daha önce yapılmış sözleşmelerin de bu kurala uyması gerekmektedir. Bu süreç, taraflar arasında yeni bir müzakere sürecini beraberinde getirebilir. Kiracılar ve kiraya verenler, kira bedellerinin yeniden belirlenmesi sırasında karşılıklı olarak anlaşarak, yeni bir sözleşme oluşturmak durumundadır.
Dövizle Sözleşme Yapma Yasağına Uymamanın Yaptırımları
Dövizle sözleşme yapma yasağına uymamanın ciddi yaptırımları bulunmaktadır. Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un 3. maddesi uyarınca, bu yükümlülüklere aykırı hareket edenler, 3.000 Türk Lirasından 25.000 Türk Lirasına kadar idarî para cezası ile cezalandırılmaktadır. Bu durum, hem bireyler hem de tüzel kişiler için geçerlidir ve yaptırımların uygulanması, yasal düzenlemelere bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.
Yasağa aykırı davranışlar, ayrıca hukuki yaptırımlara da yol açabilir. Örneğin, dövizle yapılan sözleşmelerin geçersiz sayılması gibi sonuçlarla karşılaşılabilir. Bu nedenle, Türkiye’de ikamet eden kişilerin, dövizle sözleşme yapma yasağına uygun hareket etmeleri büyük önem taşımaktadır. İdari para cezalarının yanı sıra, sözleşmelerin hükümsüz sayılması, taraflar arasında büyük sorunlara yol açabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Dövizle kira sözleşmesi yapmanın yasal olup olmadığı sıkça sorulan bir soru arasındadır. Genel kural olarak, Türkiye’de yerleşik kişiler arasında yapılan kira sözleşmelerinin döviz cinsinden belirlenmesi yasaklanmıştır. Ancak, Türkiye’de yerleşik olmayan kişilerin kiracı olduğu durumlarda, dövizle kira sözleşmesi yapılması mümkündür. Bu durum, yabancı yatırımcıların Türkiye’de gayrimenkul kiralamasında önemli bir avantaj sağlamaktadır.
Dövizle kira sözleşmesi yapmanın cezası da merak edilen konular arasındadır. İdari para cezası kapsamında 3.000 Türk Lirasından 25.000 Türk Lirasına kadar yaptırımlar uygulanabilmektedir. Ayrıca, dövizle yapılan sözleşmelerin geçersiz sayılması gibi hukuki sonuçlarla karşılaşılabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle, dövizle sözleşme yapılacaksa, yasalara uygun hareket etmek büyük önem taşımaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Dövizle sözleşme yapma yasağı nedir?
Dövizle sözleşme yapma yasağı, 13 Eylül 2018 tarihinde yürürlüğe giren düzenlemeye göre, Türkiye’de yerleşik kişilerin, Bakanlıkça belirlenen istisnalar haricinde, sözleşme bedellerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlemelerini yasaklayan bir kuraldır.
Türkiye’de dövizle kira sözleşmesi yapmak mümkün mü?
Türkiye’de dövizle kira sözleşmesi yapmak, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kiracılarla mümkündür. Eğer kiracı Türkiye’de yerleşik bir kişi değilse, kira bedeli döviz cinsinden belirlenebilir.
Dövizle sözleşme yapma yasağı hangi durumlarda geçerli değildir?
Dövizle sözleşme yapma yasağı, Türkiye’de yerleşik olmayan kişilerle yapılan sözleşmeler için geçerli değildir. Ayrıca, menkul ve gayrimenkul alım satımında da bazı özel durumlar için istisnalar tanınmaktadır.
Döviz endeksli kira sözleşmesi yasağı nasıl uygulanır?
Döviz endeksli kira sözleşmeleri, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında yapacakları kira sözleşmelerinde geçerli değildir. Bu tür sözleşmelerin bedelleri Türk Lirası cinsinden yeniden düzenlenmelidir.
Dövizle kira sözleşmesi yapmanın cezası nedir?
Dövizle kira sözleşmesi yapılması durumunda, 3.000 TL’den 25.000 TL’ye kadar idari para cezası uygulanabilir. Bu cezalar, kabahatin tekrarı durumunda iki katına çıkabilir.
Dövizle sözleşme yapma yasağına uymamanın yaptırımları nelerdir?
Dövizle sözleşme yapma yasağına uymamak, idari para cezası ile sonuçlanır. Bu cezalar, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın döviz satış kuru esas alınarak hesaplanır.
Yabancı bir kiracıyla dövizle kira sözleşmesi yapmak için özel izin gerekir mi?
Evet, yabancı bir kiracı ile dövizle kira sözleşmesi yapmak için özel izin gerekmektedir. Sözleşmenin noter huzurunda imzalanması ve Göç İdaresine teslim edilmesi gereklidir.
Dövizle kira sözleşmesi mevcut bir sözleşmeyi değiştirmek mümkün müdür?
Evet, eğer dövizle kira sözleşmesi yapma şartları oluşuyorsa, tarafların karşılıklı rızası ile mevcut sözleşme döviz cinsine çevrilebilir.
Dövizle kira sözleşmesi yapan kiracı, kirayı döviz cinsinden ödeyebilir mi?
Evet, dövizle kira sözleşmesi yapılan durumlarda, kiracı kirasını döviz cinsinden ödeyebilir. Ancak, bu durum yalnızca Türkiye’de yerleşik olmayan kiracılar için geçerlidir.
Dövizle sözleşme yapma yasağına ilişkin istisnalar nelerdir?
Dövizle sözleşme yapma yasağına ilişkin istisnalar arasında, Türkiye’de yerleşik olmayan kişilerle yapılan sözleşmeler, menkul satışları ve Türkiye’de bulunmayan gayrimenkul üzerinden yapılan sözleşmeler bulunmaktadır.
| Konu | Açıklama |
|---|---|
| Dövizle Sözleşme Yapma Yasağı | Türkiye’de ikamet eden kişiler için dövizle veya dövize endeksli sözleşme yapma yasağı getirilmiştir. |
| Kapsam | Bu yasak, gayrimenkul, menkul alım satım, taşıt ve finansal kiralama gibi birçok sözleşmeyi kapsamaktadır. |
| İstisnalar | Yabancıların Türkiye’de yapacağı sözleşmeler ve belirli özel durumlarda dövizle sözleşme yapılabilir. |
| Yeniden Belirleme | Dövizle yapılmış sözleşmelerin, belirlenen süre içinde Türk Lirası cinsinden yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. |
| Yaptırımlar | Yasağa uymayanlar, 3.000 TL’den 25.000 TL’ye kadar idari para cezası ile cezalandırılabilir. |
Özet
Dövizle Sözleşme Yapma Yasağı, Türkiye’de ikamet eden kişilerin döviz cinsinden veya dövize endeksli sözleşmeler yapmalarını kısıtlamakta, bu durum pek çok sözleşme türünü etkilemektedir. Bu yasak, belirli istisnalar dışında, hukuki güvenliği artırmayı ve Türk Lirası’nın değerini korumayı amaçlamaktadır. Dolayısıyla, döviz cinsinden sözleşme yapmak isteyenlerin, yasak kapsamındaki düzenlemeleri dikkatlice incelemesi ve gereksinimlere uygun hareket etmesi büyük önem taşımaktadır.